## 🛡️ آموزش Clone و Backup از سیستم لینوکس با ابزار Mondo Rescue (ابزار بازیابی فاجعه – Disaster Recovery)
اگر به دنبال ابزاری قدرتمند، لینوکسی، رایگان و منعطف برای **بکاپ‌گیری کامل از سیستم (سیستم‌عامل، پارتیشن، بوت‌لودر، داده‌ها و تنظیمات)** هستید، ابزار **Mondo Rescue** یکی از بهترین گزینه‌هاست.
این ابزار می‌تواند سیستم شما را کلون کند و فایل‌های ایمیج قابل بوت ایجاد نماید که حتی در صورت خرابی کامل سیستم، به راحتی قابل بازیابی است.
---
## 🧰 ویژگی‌های کلیدی Mondo Rescue
- ایجاد ایمیج کامل از سیستم یا پارتیشن‌ها
- پشتیبانی از ext2/ext3/ext4، XFS، LVM و RAID
- بازیابی سیستم از روی DVD، CD، USB، شبکه یا ISO
- قابل استفاده در سیستم‌های سرور و دسکتاپ
- مناسب برای Disaster Recovery
---
## 🔧 نصب Mondo Rescue در لینوکس
### 🔹 برای Debian/Ubuntu:
```bash
sudo apt update
sudo apt install mondo mondo-doc mindi
```
> اگر بسته‌ها در ریپازیتوری پیش‌فرض نبود، باید از [سایت رسمی](http://www.mondorescue.org/) یا مخزن Git آن استفاده کنید.
### 🔹 برای CentOS/RHEL/Fedora:
ابتدا EPEL را فعال کنید:
```bash
sudo dnf install epel-release
```
سپس نصب:
```bash
sudo dnf install mondo-rescue
```
---
## 📦 گرفتن بکاپ کامل از سیستم
فرمان ساده برای کلون کل سیستم:
```bash
sudo mondoarchive
```
این فرمان شما را وارد رابط متنی (TUI) می‌کند که در آن مراحل زیر را طی می‌کنید:
1. **نوع رسانه خروجی را انتخاب کنید:**
- CD/DVD
- ISO image
- شبکه (NFS)
- Directory on hard disk
2. **مسیر مقصد برای ذخیره ایمیج را مشخص کنید.**
3. **پارتیشن‌ها و درایوهایی که باید بکاپ شوند را انتخاب کنید.**
4. **آغاز عملیات بکاپ.**
---
## 🧱 ذخیره ایمیج به صورت فایل ISO
برای ذخیره ایمیج در یک فولدر (مثلاً `/backup/`) به صورت فایل ISO:
```bash
sudo mondoarchive -Oi -d /backup -s 4480m -n nfs-server:/export/backup -E "/home,/mnt"
```
توضیح سوئیچ‌ها:
- `-O` : عملیات به صورت ISO image
- `-i` : درایو DVD/CD مجازی (نه واقعی)
- `-d` : مسیر ذخیره‌سازی فایل ایمیج
- `-s` : سایز هر ISO (برای تقسیم به چند فایل ISO)
- `-n` : مسیر شبکه برای بازیابی (اختیاری)
- `-E` : مسیرهایی که نباید بکاپ گرفته شود
---
## 🔁 بازیابی سیستم با Mondo Rescue
برای بازیابی:
1. با استفاده از فایل‌های ISO یا DVD ساخته‌شده سیستم را بوت کنید.
2. ابزار **mindi** یک محیط بوت لایو ایجاد می‌کند.
3. از داخل محیط، گزینه‌ی **Restore** را انتخاب کنید.
4. مراحل را طی کنید تا سیستم به حالت قبلی بازیابی شود.
> این بازیابی شامل پارتیشن‌بندی، بازگرداندن GRUB یا bootloader و داده‌ها است.
---
## 📌 نکات حرفه‌ای و امنیتی
| نکته | توضیح |
|------|--------|
| 🔐 محافظت ایمیج‌ها | می‌توانید ایمیج‌ها را رمزگذاری کنید یا روی دیسک خارجی با مجوز محدود ذخیره نمایید. |
| 📅 زمان‌بندی بکاپ | با اسکریپت bash + کران‌جاب می‌توان بکاپ‌های اتوماتیک گرفت. |
| 📡 بازیابی از طریق شبکه | اگر سیستم از راه دور است، امکان بازگردانی کامل از طریق شبکه هم وجود دارد. |
| 📁 فایل لاگ | لاگ کامل عملیات‌ها در `/var/log/mondoarchive.log` ثبت می‌شود. |
---
## ✅ مزایا و معایب ابزار Mondo Rescue
| مزایا | معایب |
|-------|------|
| قابل اعتماد برای Disaster Recovery | رابط گرافیکی ندارد |
| پشتیبانی از LVM، RAID و GRUB | نیاز به دانش اولیه برای پیکربندی |
| ساخت فایل ایمیج ISO قابل بوت | تنظیمات گاهی پیچیده برای کاربران تازه‌کار |
---
## 🎯 نتیجه‌گیری
اگر به دنبال ابزاری برای گرفتن بکاپ **کامل، قابل بوت و قابل بازیابی حتی در شرایط بحرانی** هستید، ابزار **Mondo Rescue** یکی از بهترین انتخاب‌ها برای سیستم‌عامل‌های لینوکسی است.
این ابزار، نسخه‌ای دقیق از سیستم را ذخیره می‌کند و در صورت نیاز، مانند یک کلون کامل قابل بازگردانی است.
