## 🎯 ۵ ابزار محبوب برای آرشیو و فشرده‌سازی فایل‌ها در لینوکس
فشرده‌سازی فایل‌ها در لینوکس هم برای صرفه‌جویی در فضای دیسک و هم برای انتقال راحت‌تر فایل‌ها بسیار مهم است. لینوکس ابزارهای متنوعی برای این کار ارائه می‌دهد که هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند.
در این مقاله، با ۵ ابزار قدرتمند برای فشرده‌سازی و آرشیو در لینوکس آشنا می‌شویم.
---
## ۱. 🛠️ tar
**tar** یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای آرشیو در لینوکس است.
- مناسب برای آرشیو کردن مجموعه‌ای از فایل‌ها و پوشه‌ها
- قابلیت ترکیب با ابزارهای فشرده‌سازی مثل gzip، bzip2 و xz
### نمونه دستورات:
```bash
tar -cvf archive.tar folder/
tar -czvf archive.tar.gz folder/
tar -cJvf archive.tar.xz folder/
```
---
## ۲. 🛠️ gzip
**gzip** ابزاری برای فشرده‌سازی فایل‌های منفرد است.
- فقط روی یک فایل کار می‌کند (برخلاف tar که چند فایل را آرشیو می‌کند)
- بسیار سریع و سبک
### نمونه دستورات:
```bash
gzip filename
gunzip filename.gz
```
اگر می‌خواهی یک پوشه را با gzip فشرده کنی، باید اول با tar آرشیو کنی بعد gzip بزنی.
---
## ۳. 🛠️ bzip2
**bzip2** ابزاری برای فشرده‌سازی قوی‌تر نسبت به gzip است.
- میزان فشرده‌سازی بیشتر از gzip
- سرعت کندتر نسبت به gzip
### نمونه دستورات:
```bash
bzip2 filename
bunzip2 filename.bz2
```
مانند gzip، فقط روی فایل‌های منفرد کار می‌کند.
---
## ۴. 🛠️ xz
**xz** یکی از جدیدترین الگوریتم‌های فشرده‌سازی در لینوکس است.
- بیشترین میزان فشرده‌سازی در مقایسه با gzip و bzip2
- سرعت فشرده‌سازی نسبتاً کند است، ولی استخراج سریع است
### نمونه دستورات:
```bash
xz filename
unxz filename.xz
```
---
## ۵. 🛠️ zip / unzip
**zip** یکی از محبوب‌ترین فرمت‌هاست، مخصوصاً برای اشتراک‌گذاری فایل‌ها بین سیستم‌های مختلف (ویندوز/مک/لینوکس).
- قابلیت فشرده‌سازی چندین فایل و دایرکتوری
- قابلیت رمزگذاری روی فایل‌ها
### نمونه دستورات:
```bash
zip archive.zip file1 file2 folder/
unzip archive.zip
```
🔹 zip در بسیاری از توزیع‌های لینوکس به صورت پیش‌فرض نصب نیست و باید آن را نصب کنید:
```bash
sudo apt install zip unzip # برای Debian/Ubuntu
sudo dnf install zip unzip # برای RHEL/CentOS/Fedora
```
---
## 🧠 مقایسه سریع ابزارها
| ابزار | مناسب برای | فشرده‌سازی چند فایل | سرعت | میزان فشرده‌سازی |
|---------|-------------|---------------------|------|------------------|
| tar | آرشیو | بله | سریع | بدون فشرده‌سازی، مگر با gzip/bzip2/xz |
| gzip | فایل منفرد | خیر | خیلی سریع | متوسط |
| bzip2 | فایل منفرد | خیر | کندتر | زیاد |
| xz | فایل منفرد | خیر | کند | بسیار زیاد |
| zip | آرشیو + فشرده‌سازی | بله | سریع | مناسب |
---
## ✨ نتیجه‌گیری
بسته به نیازت:
- اگر سرعت مهم است ➡️ **gzip**
- اگر حجم کم‌تر اهمیت دارد ➡️ **xz**
- اگر فایل‌های زیادی داری ➡️ **tar + gzip** یا **zip**
- اگر دنبال سازگاری بین پلتفرمی هستی ➡️ **zip**
با ترکیب این ابزارها می‌توانی آرشیوهای سبک‌تر و سریع‌تر برای بکاپ، انتقال یا اشتراک‌گذاری بسازی.
