# ⚙️ ۲۰ دستور پیشرفته برای کاربران حرفه‌ای لینوکس – قسمت سوم
**اگر دنبال قدرت واقعی لینوکس هستی، اینجا قلمرو توئه!**
کاربران حرفه‌ای لینوکس معمولاً با مفاهیمی مثل پردازش موازی، دیباگ کرنل، امنیت، مانیتورینگ سیستم، مدیریت منابع و خودکارسازی حرفه‌ای آشنا هستند. در این مقاله، با ۲۰ دستور ویژه آشنا می‌شی که حرفه‌ای‌ها برای بهینه‌سازی، دیباگ، امنیت و اتوماسیون از اون‌ها استفاده می‌کنن.
---
## 🧠 ۱. `strace` – بررسی تماس‌های سیستمی (System Calls)
```bash
strace -e openat ls
```
> دیباگ رفتار برنامه‌ها با ردیابی عملکرد آن‌ها در سطح کرنل.
---
## 🧠 ۲. `lsof` – نمایش فایل‌های باز توسط پردازش‌ها
```bash
lsof -i :80
```
---
## 🧠 ۳. `tcpdump` – مانیتورینگ ترافیک شبکه
```bash
sudo tcpdump -i eth0
```
---
## 🧠 ۴. `ip` – مدیریت حرفه‌ای شبکه
```bash
ip a
ip r
ip link set eth0 down
```
---
## 🧠 ۵. `iptables` / `nft` – فایروال لینوکس
```bash
sudo iptables -L
sudo iptables -A INPUT -p tcp --dport 22 -j ACCEPT
```
---
## 🧠 ۶. `perf` – آنالیز عملکرد سیستم
```bash
perf stat ls
```
---
## 🧠 ۷. `watch` – اجرای دوره‌ای دستور
```bash
watch -n 2 'df -h'
```
---
## 🧠 ۸. `atop` – مانیتورینگ دقیق‌تر از `top`
```bash
sudo atop
```
---
## 🧠 ۹. `ncdu` – آنالیز فضای دیسک با رابط کاربری متنی
```bash
ncdu /
```
---
## 🧠 ۱۰. `tmux` – مدیریت چند ترمینال در یک پنجره
```bash
tmux
```
---
## 🧠 ۱۱. `systemctl` – مدیریت سرویس‌ها در systemd
```bash
systemctl status nginx
systemctl restart ssh
```
---
## 🧠 ۱۲. `journalctl` – لاگ سیستم‌دی با فیلترهای دقیق
```bash
journalctl -u nginx --since "1 hour ago"
```
---
## 🧠 ۱۳. `rsync` – بکاپ‌گیری سریع و هوشمند
```bash
rsync -avh /source/ /backup/
```
---
## 🧠 ۱۴. `cron` + `bash` – اسکریپت‌های زمان‌بندی شده
```bash
crontab -l
```
---
## 🧠 ۱۵. `xargs` – اجرای دستورات روی خروجی دستور دیگر
```bash
cat list.txt | xargs rm
```
---
## 🧠 ۱۶. `sed` – ویرایش متون در خط فرمان
```bash
sed 's/قدیم/جدید/g' file.txt
```
---
## 🧠 ۱۷. `awk` – پردازش قدرتمند فایل‌های متنی
```bash
awk '{print $1}' data.csv
```
---
## 🧠 ۱۸. `trap` – کنترل سیگنال‌ها در اسکریپت
```bash
trap "echo 'Stop!'" SIGINT
```
---
## 🧠 ۱۹. `ulimit` – تنظیم محدودیت منابع برای پردازش‌ها
```bash
ulimit -n 4096
```
---
## 🧠 ۲۰. `curl` + `jq` – کار با APIهای JSON از ترمینال
```bash
curl -s https://api.ipify.org?format=json | jq '.ip'
```
---
## 🧰 ابزارهای مکمل پیشنهادی برای حرفه‌ای‌ها:
| ابزار | کاربرد |
|--------|--------|
| `ansible` | مدیریت خودکار چند سرور |
| `docker` | کانتینرها و محیط‌های ایزوله |
| `gdb` | دیباگر حرفه‌ای |
| `bpftrace` | مانیتورینگ در سطح کرنل |
| `fail2ban` | امنیت و جلوگیری از حملات brute-force |
---
## 🎯 نتیجه نهایی:
اگر بتونی با این دستورات کار کنی و ترکیب‌شون رو در اسکریپت‌ها و زیرساخت‌هات به‌کار ببری، تو رسماً یه کاربر حرفه‌ای لینوکسی هستی.
